علائم حساسیت بدن به بدلیجات + درمان های خانگی و پیشگیری

چرا بدلیجات می‌توانند باعث حساسیت شوند؟

علت اصلی این معضل را باید در مواد تشکیل‌دهنده بدلیجات جستجو کرد. برخلاف جواهرات گران‌بها که عمدتا از طلا، نقره یا پلاتین ساخته می‌شوند، بدلیجات معمولا آلیاژهایی از فلزات مختلف هستند. این آلیاژها برای کاهش قیمت، افزایش استحکام و دستیابی به رنگ‌های متنوع به کار می‌روند. اما نکته کلیدی اینجاست که برخی از این فلزات، پتانسیل ایجاد حساسیت پوستی را دارند.

مواد رایج حساسیت‌زا در بدلیجات

حساسیت پوستی به فلزات از اصلی‌ترین انواع حساسیت در بدن است. برخی از این فلزها شامل موارد زیر هستند که در ادامه مقاله مفصل راجب اثرات آنها صحبت خواهیم کرد.

• نیکل
• کبالت
• سرب
• کادمیوم
• مس
• برنج

تصور اینکه تنها فلزها باعث حساسیت پوستی به بدلیجات می‌شوند، اشتباه است. در کنار فلزات، ترکیبات آلی به کار رفته در رنگ‌آمیزی بدلیجات و همچنین "رزین‌های اپوکسی" (Epoxy Resins) مورد استفاده برای ایجاد درخشش، نیز می‌توانند در برخی افراد حساسیت ایجاد کنند. رزین‌های اپوکسی نوعی رزین مصنوعی هستند که برای ایجاد پوشش‌های براق و صیقلی بر روی بدلیجات به کار می‌روند. ترکیبات شیمیایی موجود در این رزین‌ها ممکن است با پوست برخی افراد سازگاری نداشته و منجر به بروز علائم آلرژیک مانند قرمزی، خارش و تاول‌های کوچک شوند.

علائم حساسیت به بدلیجات: چگونه بفهمیم به بدلیجات حساسیت داریم؟

• قرمزی و التهاب: یکی از بارزترین علائم حساسیت به بدلیجات، قرمزی و التهاب پوستی در محل تماس با بدلیجات است. این قرمزی می‌تواند به صورت لکه‌ای یا ناحیه‌ای وسیع‌تر بروز پیدا کند و اغلب با احساس گرما همراه است.
• خارش و سوزش مداوم: این خارش می‌تواند شدت‌های مختلفی داشته باشد و گاهی اوقات، به حدی آزاردهنده می‌شود که خواب و آرامش را از فرد می‌گیرد.
• تاول‌های کوچک و آزاردهنده: در برخی موارد، حساسیت به بدلیجات می‌تواند با ایجاد تاول‌های کوچک و آزاردهنده بر روی پوست همراه باشد. این تاول‌ها معمولاً حاوی مایع شفاف بوده و ترکیدن آن‌ها می‌تواند منجر به زخم و عفونت شود.
• پوسته‌پوسته شدن و ترک خوردن پوست: پوسته‌پوسته شدن و ترک خوردن پوستاز علائم حساسیت پوستی به بدلیجات است. خشکی بیش از حد پوست، تشدیدکننده این علائم است.
• احساس گرمای بیش‌ازحد در محل تماس بدلیجات با پوست: گرم شدن زیادی در محل تماس بدلیجات به پوست، به دلیل التهاب است.
• تورم در محل تماس: التهاب و انباشت مایعات در محل برخورد، باعث تورم در پوست می‌شود.

توجه داشته باشید!

در صورت مشاهده هر یک از علائم ذکر شده، به خصوص اگر با شدت بالا و به طور مداوم بروز پیدا می‌کنند، حتماً به متخصص پوست مراجعه کنید. تشخیص زودهنگام و درمان مناسب، می‌تواند به کاهش ناراحتی و جلوگیری از عوارض جدی‌تر کمک کند.

گروه‌های در معرض خطر حساسیت به بدلیجات: چه کسانی بیشتر مراقب باشند؟

افراد با سابقه اگزما و حساسیت‌های پوستی

افرادی که پوست حساسی دارند و از آلرژی‌های مختلف رنج می‌برند بیشتر در معرض حساسیت پوستی به بدلیجات هستند. سد دفاعی پوست این افراد ضعیف‌تر است و در نتیجه، نفوذ مواد حساسیت‌زا به لایه‌های زیرین پوست و بروز واکنش‌های التهابی، بیشتر اتفاق می‌افتد.

کسانی که پوست خشک و تحریک‌پذیر دارند

خشکی پوست، زمینه‌ای مساعد برای بروز حساسیت‌های تماسی از جمله حساسیت به بدلیجات است. هنگامی که پوست خشک و دهیدراته می‌شود، سد دفاعی آن ضعیف‌تر شده و در نتیجه، احتمال تحریک‌پذیری آن در برابر مواد شیمیایی موجود در بدلیجات افزایش می‌یابد.

ریسک فاکتورهای دیگر حساسیت بدن به بدلیجات

• سابقه خانوادگی : سابقه آلرژی و حساسیت‌های پوستی در خانواده
• جنسیت: مطالعات نشان می‌دهد در زنان احتمال بروز حساسیت پوستی به بدلیجات بیشتر است.
• سن: در کودکان و افراد مسن به دلیل حساس بودن و ضعیف بودن سد پوستی، احتمال ابتلا به حساسیت پوستی به بدلیجات بیشتر است.

پیشگیری از حساسیت بدن به بدلیجات

اولین و مهم‌ترین گام در پیشگیری از حساسیت، انتخاب بدلیجاتی است که از مواد ضد حساسیت ساخته شده باشند.

برخی از این مواد عبارتند از:

• استیل ضد زنگ
• نقره
• تیتانیوم

روکش‌های بدلیجات :پوشش‌های محافظ

علاوه بر انتخاب جنس مناسب بدلیجات، استفاده از پوشش‌های محافظ نیز می‌تواند در پیشگیری از حساسیت موثر باشد. برخی از بدلیجات با روکش‌هایی از جنس طلا، رزین یا لاک پوشانده می‌شوند. این پوشش‌ها می‌توانند به عنوان یک سد فیزیکی، مانع از تماس مستقیم پوست با فلز زیرین شده و خطر بروز حساسیت را کاهش دهند.

مراقبت و نگهداری از بدلیجات : پیشگیری از حساسیت پوستی به بدلیجات

رعایت بهداشت و مراقبت اصولی از پوست، نقش مهمی در پیشگیری از حساسیت به بدلیجات ایفا می‌کند. نکات زیر را همواره به خاطر داشته باشید:

• تمیز کردن مرتب بدلیجات: بدلیجات را به طور مرتب با آب گرم و صابون ملایم تمیز کنید.
• خشک کردن کامل بدلیجات: پس از شستشو، بدلیجات را به طور کامل با یک پارچه نرم و بدون پرز خشک کنید. رطوبت باقی‌مانده بر روی بدلیجات می‌تواند زمینه‌ای مساعد برای رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها فراهم کند.
• خودداری از استفاده بدلیجات در حمام و استخر: کلر موجود در آب استخر و مواد شوینده به کار رفته در حمام، می‌توانند با فلزات بدلیجات واکنش نشان داده و خاصیت تحریک‌کنندگی آن‌ها را افزایش دهند.
• عدم استفاده از بدلیجات کهنه و آسیب‌دیده: بدلیجاتی که دچار خراشیدگی، ترک‌خوردگی یا ساییدگی شده‌اند، می‌توانند به راحتی با پوست تماس پیدا کرده و منجر به بروز حساسیت شوند.

درمان حساسیت پوستی به بدلیجات

1- اقدامات اولیه: قطع تماس پوستی با بدلیجات و کاهش علائم

اولین و مهم‌ترین اقدام درمانی در صورت بروز حساسیت به بدلیجات، قطع هرگونه تماس با عامل حساسیت‌زا است. بدین منظور، تمامی بدلیجاتی که با آن‌ها دچار حساسیت شده‌اید را خارج کرده و از استفاده مجدد آن‌ها خودداری کنید. با حذف عامل محرک، به تدریج روند التهاب و علائم آزاردهنده‌ای مانند قرمزی و خارش کاهش می‌یابد.

2- لوسیون‌های ضد التهاب و داروهای موضعی

در برخی موارد به دلیل شدت علائم حساسیت پوستی به بدلیجات، درمان‌های معمولی فایده ندارد و باید به پزشک مراجعه کنید. در ادامه به برخی از درمان‌های دارویی اشاره شده است.

پمادهای حساسیت به بدلیجات

• پمادهای کورتیکواستروئیدی موضعی: با سرکوب سیستم ایمنی باعث کاهش علائم حساسیت پوستی به بدلیجات می‌شود.
• آنتی‌هیستامین‌های موضعی: آنتی هیستامین باعث کاهش خارش در محل التهاب می‌شود.

توجه داشته باشید!

مصرف خودسرانه داروهای موضعی به هیچ وجه توصیه نمی‌شود. پزشک متخصص پوست با در نظر گرفتن نوع و شدت علائم، بهترین داروی موضعی را برای شما تجویز خواهد کرد.

3- درمان‌های تکمیلی و تغییر سبک زندگی

استفاده از کرم‌های مرطوب‌کننده

کرم‌های مرطوب‌کننده با جلوگیری از خشکی پوست و ایجاد سد دفاعی در پوست، باعث کاهش علائم حساسیت پوستی به بدلیجات می‌شود.

رژیم غذایی ضد التهاب

برخی از مواد غذایی می‌توانند خاصیت التهابی در بدن داشته باشند. با حذف یا کاهش مصرف این مواد غذایی (مانند غذاهای فرآوری‌شده، قند و چربی‌های اشباع شده) می‌توان به روند بهبودی التهاب پوستی ناشی از حساسیت کمک کرد.

مدیریت استرس

استرس، یکی از عوامل تشدیدکننده انواع حساسیت‌های پوستی از جمله حساسیت به بدلیجات است. با مدیریت استرس می‌توانید به کاهش علائم التهابی حساسیت بدن به بدلیجات کمک کنید.

درمان خانگی حساسیت بدن به بدلیجات

کمپرس سرد: کاهش حساسیت پوستی

یک حوله تمیز را با آب سرد خیس کنید و به مدت 10 الی 15 دقیقه بر روی ناحیه حساس قرار دهید. تکرار این کار به دفعات در طول روز می‌تواند به کاهش قابل توجه قرمزی و التهاب کمک کند.

لوسیون کالامین

لوسیون کالامین، محصولی است که به طور سنتی برای تسکین خارش و التهاب پوستی به کار می‌رود. این لوسیون حاوی اکسید روی (Zinc Oxide) و کالامین (Calamine) است که خاصیت ضد التهاب و خنک‌کننده دارند. پس از استحمام و خشک کردن کامل پوست، از لوسیون کالامین بر روی ناحیه آسیب دیده استفاده کنید.

درمان حساسیت به بدلیجات در طب سنتی

عسل و خاصیت ضدحساسیتی

مطالعات نشان می‌دهد عسل خاصیت ضدالتهابی دارد. البته توجه داشته باشید که حتماً از عسل طبیعی و ارگانیک برای این منظور استفاده کنید. مقداری عسل را بر روی یک تکه پنبه تمیز ریخته و به آرامی بر روی ناحیه حساس قرار دهید. پس از گذشت 15 الی 20 دقیقه، پوست خود را با آب ولرم شستشو دهید.

جو دوسر: ضدالتهاب و کاهنده علائم حساسیت پوست

علاوه بر مصرف خوراکی، جو دوسر به عنوان یک ماده موثر در درمان‌های موضعی پوستی نیز شناخته شده است. جو دوسر، خاصیت ضد التهاب و تسکین‌دهنده داشته و می‌تواند به کاهش خارش و سوزش ناشی از حساسیت کمک کند. برای بهره‌مندی از خواص جو دوسر، می‌توانید از دو روش زیر استفاده کنید:

حمام جو دوسر: وان حمام را با آب ولرم پر کرده و یک الی دو پیمانه جو دوسر آسیاب شده را به آن اضافه کنید. به مدت 15 الی 20 دقیقه در وان حاوی جو دوسر حمام کنید. پس از حمام، پوست خود را به آرامی خشک نمایید.

کمپرس جو دوسر: یک فنجان جو دوسر پرک‌شده را درون پارچه‌ای توری شکل ریخته و آن را محکم گره بزنید. این کیسه را به مدت 5 الی 10 دقیقه درون آب جوش قرار دهید تا عصاره جو دوسر خارج شود. سپس کیسه را خنک کرده و به مدت 10 الی 15 دقیقه بر روی ناحیه حساس قرار دهید.

آلوئه ورا: خنک کننده و التیام بخش حساسیت

آلوئه ورا گیاهی است که به دلیل خواص ضد التهاب و خنک‌کننده‌گی شناخته شده است. ژل آلوئه ورا می‌تواند به کاهش قرمزی، خارش و سوزش ناشی از حساسیت کمک کند.

توجه مهم:

روش‌های خانگی و سنتی برای همه افراد مبتلا به حساسیت به بدلیجات کارآمد نیستند. در صورتیکه شدت علائم زیاد باشد و یا با روش‌های خانگی برطرف نشوند، حتماً به پزشک متخصص پوست مراجعه کنید.

پیش از استفاده از هرگونه روش خانگی بر روی پوست حساس، ابتدا آن را بر روی ناحیه کوچکی از پوست ساعد امتحان کنید. در صورت عدم بروز حساسیت، می‌توانید از آن بر روی ناحیه آسیب دیده استفاده نمایید.

نکات کلیدی استفاده از بدلیجات : جلوگیری از بروز حساسیت پوستی

مدت زمان استفاده از بدلیجات را محدود کنید.

استفاده طولانی مدت از بدلیجات، به خصوص آن‌هایی که از جنس‌های حساسیت‌زا هستند، می‌تواند خطر بروز حساسیت را افزایش دهد. سعی کنید تا حد امکان، از استفاده مداوم و 24 ساعته از بدلیجات خودداری کنید.

هنگام شستشو و فعالیت بدنی، بدلیجات را کنار بگذارید.

مواد شوینده و صابون‌ها می‌توانند با فلزات و مواد به کار رفته در بدلیجات واکنش نشان داده و خاصیت تحریک‌کنندگی آن‌ها را افزایش دهند. همچنین، تعریق زیاد در حین فعالیت‌های ورزشی می‌تواند به تجمع رطوبت در زیر بدلیجات و افزایش خطر بروز حساسیت پوستی منجر شود.

از تماس بدلیجات با زخم و خراشیدگی پوست خودداری کنید.

پوست آسیب‌دیده و ملتهب، به مراتب آسیب‌پذیرتر به تحریکات و واکنش‌های آلرژیک است. از تماس بدلیجات با زخم، خراشیدگی و یا التهابات پوستی خودداری کنید تا از تشدید این مشکلات جلوگیری نمایید.

بدلیجات خود را در مکانی خشک و خنک نگهداری کنید.

رطوبت و گرما می‌توانند به مرور زمان به بدلیجات آسیب رسانده و خاصیت تحریک‌کنندگی آن‌ها را افزایش دهند.

از عطر و ادکلن به طور مستقیم بر روی بدلیجات خود اسپری نکنید.

برخی از ترکیبات موجود در عطرها و ادکلن‌ها می‌توانند با فلزات و مواد به کار رفته در بدلیجات واکنش نشان داده و به تغییر رنگ یا ایجاد لکه بر روی آن‌ها منجر شوند.

بدلیجات کهنه و آسیب‌دیده را دور بیندازید.

بدلیجاتی که دچار خراشیدگی، ترک‌خوردگی یا ساییدگی شده‌اند، می‌توانند به راحتی با پوست تماس پیدا کرده و منجر به بروز حساسیت شوند. در صورت مشاهده هر گونه آسیب بر روی بدلیجات، از استفاده مجدد آن‌ها خودداری کنید.

توجه داشته باشید!

در صورت مشاهده هرگونه علائم حساسیت پوستی مانند قرمزی، خارش، التهاب و یا تاول، استفاده از بدلیجات را متوقف کرده و به پزشک متخصص پوست مراجعه نمایید.

حفاظت از بدلیجات برای کاهش بروز حساسیت بدن

• تمیز کردن مرتب بدلیجات
• نگهداری صحیح برای جلوگیری از ساییدگی و خرابی روکش
• بدلیجات خود را در مکانی خشک و خنک نگهداری کنید.
• از قرار دادن بدلیجات در معرض نور مستقیم خورشید، رطوبت و گرما خودداری کنید.
• برای هر نوع بدلیجات، جعبه یا کیسه جداگانه‌ای در نظر بگیرید.
• از قرار دادن بدلیجات در کنار سایر اشیاء فلزی خودداری کنید.
• هنگام پوشیدن بدلیجات، از انجام فعالیت‌های فیزیکی سنگین که ممکن است به آن‌ها آسیب برساند، خودداری کنید.
• در صورت مشاهده هرگونه خراش یا ساییدگی بر روی بدلیجات، از استفاده مجدد آن‌ها خودداری کنید.